‘IK BEN HET ROLMODEL DAT IK ZELF HEB GEMIST!’

Jeanette Chedda (39) is waar ze altijd al wilde zijn: op het podium als model en spreker. Daar moest ze als ‘vrouw van kleur in een rolstoel’ veel voor overwinnen. ‘Ik word al mijn hele leven onderschat.’

Jeanette Chedda is geboren met Osteogenesis Imperfecta (OI), een bindweefselaandoening die broze botten tot gevolg heeft. ‘Ik ben breekbaar. In mijn jeugd heb ik meer dan honderd keer iets gebroken, vooral in mijn benen die daardoor korter zijn.’

Haar beperkingen zijn ‘een vloek en een zegen’, schrijft ze op de website van BIJ1 waarvoor ze actief is. ‘Behalve dat het mij tegenhoudt, helpt het mij ook mijn eigen weg te kiezen. Het gebaande pad is namelijk niet voor mij gemaakt. Het heeft drempels en hobbels en dichte deuren, maar toch nam ik de hobbels, ging ik over drempels en kreeg ik de dichte deuren open.’

Zo staat ze nu, ondanks de vele afwijzingen en de vele keren dat ze hoorde: “Dat kan jij niet”, dat mag jij niet, dat lukt jou niet’, met trots op een podium. Als spreker, als model, als activist, als ‘trotse queer vrouw van kleur in een rolstoel.’ ‘Ik denk dat ik diep van binnen altijd wel in mezelf heb geloofd’, zegt ze.

Maar de maatschappij niet in jou?

‘Ik word al mijn hele leven onderschat. Zo zou ik nooit kunnen werken en nooit zelfstandig kunnen wonen. Ik doe het allebei al jaren! Door die stelselmatige onderschatting heb ik een enorme bewijsdrang ontwikkeld en ging ik altijd extreem mijn best doen. Ik wilde laten zien dat ik alles net zo goed kan, of zelfs beter, dan iemand zonder handicap. Dat is heel vermoeiend en ook heel verdrietig, want die handicap is niet het probleem. De ontoegankelijke, niet-inclusieve samenleving is het probleem. Seksisme, racisme, islamfobie, homofobie en validisme zijn het probleem. Toen ik me dat realiseerde, viel er letterlijk een last van mijn schouders. Maar daar waren wel eerst twee burn-outs en professionele hulp voor nodig. Ik hoop echt dat het voor de “kleine Chedda’s” die nu opgroeien makkelijker zal zijn om hun dromen waar te maken.’

Waar droomde jij van als kind?

‘Ik wilde bij de televisie. Heel raar misschien, want ik zag nooit mensen zoals mezelf op televisie. Later werd het radio. Ik denk toen nog vanuit het idee dat ik daar meer kans maakte, want dan “zien ze me niet”. Heel verdrietig eigenlijk. Ik wilde in die tijd heel graag bij radiostation FunX werken. Maar ondanks veel ervaring – ik heb veel vrijwilligerswerk bij de radio gedaan – werd ik keer op keer afgewezen.’

Nu werk je in de bedrijfsjournalistiek, dat lukte dus wel.

‘Ja, maar ondanks dat ik skills heb van hier tot Tokio, heb ik altijd alleen een baan gevonden via de banenafspraak (een afspraak tussen overheid en werkgevers om extra banen voor mensen met een handicap te creëren - EP). Daar heb ik me wel voor geschaamd; het voelt dan toch alsof je aangenomen wordt ‘omdat je een handicap hebt’. Gelukkig kreeg ik meestal vrij snel een vaste aanstelling.’

Hoe kwam je op het spoor van spreker en modellenwerk?

‘Op 8 maart 2020 heb ik voor het eerst, namens Feminists against ableism, gespeecht op een groot podium. Dat was tijdens de Womens’ march in Amsterdam. Ik wist al dat ik het leuk vond om op een podium te staan en dit bevestigde dat nog eens. En niet alleen ik vond het goed gaan, anderen blijkbaar ook, want sindsdien werd ik zoveel gevraagd voor allerlei sprekers- en podiumklussen, dat ik er mijn bedrijf van heb gemaakt, naast mijn baan als webredacteur.

Model wilde ik al van jongs af aan worden. Ik hou ervan te experimenteren met mijn uiterlijk en ik vind het leuk om voor een camera te staan. Maar op mijn 18de werd ik weggestuurd bij een casting. Dat heeft me zoveel pijn gedaan, dat ik nooit meer durfde. Tot nu. Nu heb ik meer zelfvertrouwen en de maatschappij is ook – een beetje – veranderd: er is iets meer aandacht voor diversiteit en ruimte voor een niet normatief uiterlijk.’

Je spreekt vooral over onderwerpen als inclusie, het VN-verdrag Handicap, diversiteit, gelijke rechten?

‘Ja, al is dat niet altijd omdat ik het leuk vind. Het is ook zwaar: ik moet daarvoor toch steeds weer over mijn eigen pijn en trauma’s praten. Maar ik doe het omdat ik het belangrijk vind en omdat ik iets heb toe te voegen. Het perspectief van iemand zoals ik: een queer moslima van kleur in een rolstoel is totaal onderbelicht. In de media, in de fashion, in de politiek. Ik kan nu het rolmodel zijn dat ik zelf heb gemist.’